Terapia widzenia w krótkowzroczności – co warto o niej wiedzieć?

W przypadku wystąpienia wady wzroku często mamy do czynienia z dodatkowymi zaburzeniami w obrębie pracy akomodacji oka (zdolność wyraźnego, ostrego widzenia w różnych odległościach) lub pracy mięśni gałki ocznej. Wynika to najczęściej z późnego wykrycia lub wysokiej wady wzroku, a także zeza jawnego stałego, okresowego lub ukrytego.

Jak przygotować się do terapii?

Przed rozpoczęciem terapii widzenia pacjent powinien odbyć badanie diagnostyczne i mieć odpowiednio dobraną korekcję okularową. W przypadku doboru pierwszej korekcji okularowej warto dać akomodacji czas, około 3 tygodni na dostosowanie się do pracy przy skorygowanej wadzie wzroku. Po tym czasie można wykonać badanie optometryczne lub ortoptyczne, aby dobrać ćwiczenia indywidualnie do potrzeb pacjenta.

Na czym polega terapia widzenia w krótkowzroczności?

Terapia widzenia polega na wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń w celu usprawnienia układu wzrokowego, jednak nie wpływa ona bezpośrednio na zmianę samej wady. Dzięki odpowiednim ćwiczeniom, które eliminują powstałe zaburzenia towarzyszące wadzie refrakcji, możemy spowolnić postępowanie krótkowzroczności, a także usprawnić pracę narządu wzroku dziecka, co znacząco wpłynie na jakość jego widzenia, poprawiając komfort uczenia się czy innych aktywności.

Terapia widzenia może odbywać się pod okiem specjalisty w gabinecie ortoptycznym (jeżeli jest taka konieczność, decyduje specjalista) lub w domu pod kontrolą rodziców. Warto pamiętać, że nasze oczy lubią ćwiczenia, które wykonujemy krótko, ale często, stąd regularne ćwiczenia w domu, w krótkich seriach, ale kilka razy w ciągu dnia, mogą przynieść bardzo dobre efekty.

Polecamy do czytania: Wpływ krótkowzroczności na jakość życia dzieci i nastolatków

Ćwiczenia wspierające i poprawiające pracę akomodacji oka

Ćwiczenia wspierające i poprawiające pracę akomodacji oka polegają na częstej zmianie patrzenia na punkt bliski, a następnie na punkt daleki. Popularnym ćwiczeniem jest „przerzucanie” wzroku z patrzenia na rękę, a następnie przez okno. Jednak pamiętajmy, że aby ćwiczenie miało sens, dziecko musi wyostrzyć obiekt, na który patrzy. Dlatego świetną pomocą do ćwiczeń akomodacji są Tablice Harta (można kupić profesjonalne lub zrobić samemu w domu). Dziecko trzyma w dłoni kartkę z wydrukowanymi/napisanymi w kilku rzędach literami lub cyframi, a w odległości około 5 metrów umieszczamy drugą kartkę w formacie min. A4 z innymi symbolami. Zadaniem dziecka jest odczytywanie jednego rzędu znaków blisko, a następnie daleko. Jeżeli to ćwiczenie jest jeszcze za trudne, można je zmodyfikować i ułożyć na podłodze wzór z klocków/zabawek, a następnie poprosić dziecko, aby z odległości kilku metrów ułożyło taki sam. Ćwiczenie wykonujemy przez około 15-20 minut, można je powtarzać kilka razy w ciągu dnia.

Ćwiczenia wspierające pracę akomodacji oka

Najbardziej naturalnym ćwiczeniem akomodacji są wszystkie aktywności ruchowe, zwłaszcza te wykonywane na świeżym powietrzu. Zaczynając od pierwszych miesięcy życia dziecka, prace akomodacji możemy wspierać w trakcie prostych zabaw (np.: dziecko leży na brzuszku, kładziemy jedną zabawkę blisko, a drugą daleko i zachęcamy do przeniesienia wzroku z jednej na drugą) czy w trakcie raczkowania. Doskonałym ćwiczeniem są wszystkie zabawy i aktywności z wykorzystaniem piłki, można je wprowadzać już u małych dzieci. Jazda na rowerze to kolejne bardzo dobre ćwiczenie akomodacji, dodatkowo wzmacnia mięśnie brzucha i obręczy barkowej, które to uczestniczą w pracy mięśni oczu, zgodnie z zasadą: duże mięśnie ćwiczą małe mięśnie.

Czytaj więcej: Jak dbać o wzrok dziecka?

Co zrobić, kiedy nastąpi poprawa pracy mięśni oka?

W przypadku poprawy pracy mięśni oka, poza różnorodnymi aktywnościami fizycznymi i wzmacnianiem całego organizmu, możemy wykonywać ćwiczenia ruchomości i wodzenia za obserwowanym obiektem. W odległości około 50 cm od oczu umieszczamy niewielki, interesujący dziecko przedmiot i poruszamy nim po łuku od prawej do lewej strony, a następnie wykonujemy znak nieskończoności ∞. W trakcie tego zadania dziecko stara się nie poruszać głową, zakres ruchu to około 20 – 30 cm w każdą stronę od czubka nosa.

U starszych dzieci to ćwiczenie możemy modyfikować: obiekt obserwacji trzymamy nieruchomo, a dziecko porusza głową od prawej do lewej strony, góra – dół i po kole, cały czas patrząc na dany przedmiot. Ćwiczenia mięśni oczu należy wykonywać krótko, a często, czyli np. 2-3 x dziennie x 20 ruchów.

Co wpływa na nasz wzrok i jak go chronić?

Na pracę naszego układu wzrokowego ogromny wpływ mają emocje. Im lepsze samopoczucie dziecka, tym lepsze będą efekty ćwiczeń. Dobierając aktywności fizyczne, na początku warto skupić się na tych, które dziecko lubi i wykonuje najchętniej, a następnie proponować inne, trudniejsze. Bardzo często gdy układ wzrokowy zaczyna lepiej pracować, dziecko chętniej sięga po wcześniej niechciane lub nowe aktywności.

W dzisiejszych czasach trudno o zupełne wykluczenie elektroniki w bliży, ale warto od najmłodszych lat wprowadzać zdrowe nawyki i rozmawiać z dziećmi na ten temat. Oglądając film, wybierajmy telewizor lub rzutnik. Pracując przy komputerze, zachowajmy odpowiednią odległość: przy wyciągniętych rękach do przodu dziecko nie dotyka czubkami palców monitora. Podczas używania telefonu / tabletu robimy przerwę po 20 minutach i patrzymy aktywnie w dal.


Czy Twoje dziecko jest narażone na krótkowzroczność? Nasz test pomoże Ci w ocenie ryzyka.


Nasze oczy poza przebywaniem na świeżym powietrzu, patrzeniem w dal, aktywnością fizyczną, dobrym ogólnym samopoczuciem, bardzo lubią też, gdy dużo mrugamy, jemy mało przetworzonych produktów i pijemy dużo wody.

mgr Joanna Zdybel

mgr Joanna Zdybel

Ortoptystka, optometrystka, Założycielka OQlary OQlarki oraz autorka bloga orto.mama