Wzrok dostarcza nam ponad 80% informacji o otaczającej nas rzeczywistości, a w przypadku dzieci jest niezwykle ważny – aby mogły prawidłowo się rozwijać, uczyć i poznawać świat. Wszystkie wady wzroku powstałe w okresie dzieciństwa mają ogromny wpływ na rozwój narządu wzroku w kolejnych latach. Spośród 3 wad wzroku: nadwzroczności, astygmatyzmu oraz krótkowzroczności to właśnie ta ostatnia w przypadku dzieci jest najbardziej niebezpieczna.
Dlaczego tak się dzieje?
W momencie narodzin nasze oko jest mniejsze (krótsze) niż oko osoby dorosłej. Z wiekiem gałka oczna rośnie, tak jak cały organizm dziecka, aby po okresie dojrzewania osiągnąć pełną, miarową wielkość.
Krótkowzroczność jest wadą wzroku powstałą na skutek zbyt długiej gałki ocznej. Czyli oko jest za duże do wieku pacjenta, a światło załamuje się (obraz powstaje) przed siatkówką. Oko dziecka w początkowych wartościach wady potrafi sobie z nią radzić dzięki bardzo sprawnej pracy akomodacji czyli zdolności oka do wyraźnego patrzenia na różne odległości. W wieku dziecięcym akomodacja jest bardzo sprawna i potrafi skompensować (ukryć) nawet duże wady wzroku.
W związku z powyższym krótkowzroczność powstała w okresie dziecięcym będzie wraz z wiekiem rosła. Im wcześniej wada się pojawi, tym osiągnie wyższe wartości po okresie dojrzewania. Wysoka krótkowzroczność jest przyczyną wielu poważnych chorób narządu wzroku.
Obecnie wada ta z powodu wielu czynników (środowiskowych, genetycznych, pochodzenia) pojawia się bardzo często i zaczyna występować u coraz młodszych dzieci. Mówi się nawet o pandemii krótkowzroczności.
Czy Twoje dziecko jest narażone na krótkowzroczność? Nasz test pomoże Ci w ocenie ryzyka.
Niestety, gdy wada wzroku się pojawi nie mamy możliwości jej cofnięcia, jednak coraz liczniejsze badania naukowe dają nam metody, aby ją kontrolować.
W jaki sposób możemy kontrolować postępowanie krótkowzroczności?
Okulary korekcyjne – podstawa leczenia.
Bardzo ważna jest wczesna diagnostyka i szybkie wykrycie wady. U dzieci z powodu nadmiernego działania akomodacji badanie wykonujemy po cykloplegii (po kroplach). Należy dobrać korekcję okularową maksymalnie do wady, a pacjent powinien ją stosować cały czas.
Gdy mamy prawidłowo skorygowaną wadę wzroku, a krótkowzroczność w regularnych badaniach (min. co 6 miesięcy) postępuje możemy wprowadzić dodatkowe metody kontrolowania progresji:
- Miękkie soczewki kontaktowe: stosowane zamiast okularów korekcyjnych.
Nie wykazano różnicy w progresji krótkowzroczności przy noszeniu miękkich soczewek kontaktowych, a okularów korekcyjnych. Nieznacznie lepiej w badaniach wypadły multifokalne (wieloogniskowe) soczewki kontaktowe.
- Metoda farmakologiczna: stosowanie kropli Atropinum w stężeniu 0,01%.
Krople należy stosować nieprzerwalnie przez okres min. 2 lat i regularnie co 4-6 miesięcy wykonywać badania kontrolujące wartość krótkowzroczności. Ogólne badania wykazują widoczną różnicę w zatrzymaniu postępowania krótkowzroczności przy regularnym podawaniu Atropiny pomimo, że mechanizm jej działania w dalszym ciągu nie jest poznany.
- Soczewki kontaktowe na noc – ORTOKERATOLOGIA
Metoda polegająca na stosowaniu w nocy specjalnych twardych soczewek kontaktowych dobranych indywidulanie do wady pacjenta. Modelują one kształt rogówki i filmu łzowego powodując efekt przejściowy redukcji wady wzroku w ciągu dnia. Minusem stosowania tej metody w przypadku dzieci jest ryzyko wystąpienia bakteryjnego zapalenia rogówki, niechęć, niegotowość dziecka do zakładania soczewek oraz wysoki koszt.
- Ćwiczenia oczu – terapia widzenia.
Duże znaczenie na postepowanie krótkowzroczności ma sprawność akomodacji oka. Pacjenci z tą wadą wzroku bardzo często pomimo prawidłowej korekcji okularowej nie mają pełnej ostrości wzroku. Najczęściej jest to związane z napięciem akomodacji. Dzięki zastosowaniu odpowiednich ćwiczeń domowych lub gabinetowych możemy usprawnić pracę soczewki oka i przywrócić pełną ostrość wzroku w korekcji okularowej.
Czytaj więcej: Jak ćwiczyć wzrok?
- Okulary z soczewkami spowalniającymi progresję krótkowzroczności.
To nowość i do niedawna ta metoda nie była dostępna w Polsce, mimo że w niektórych krajach jest stosowana od 2018 roku. Soczewki okularowe MiYOSMART przeznaczone do kontroli krótkowzroczności nie tylko poprawiają widzenie, ale też nie pozwalają, aby wada wzroku szybko się rozwijała. Zastosowana w soczewkach technologia D.I.M.S. powoduje krótkowzroczne rozogniskowanie w peryferyjnych częściach siatkówki, dzięki czemu oko nie jest stymulowane do szybszego wzrostu i w konsekwencji postęp krótkowzroczności jest wolniejszy.
Co jeszcze możemy zrobić w kwestii krótkowzroczności dzieci?
Badania pokazują bardzo duży związek pomiędzy powstawaniem krótkowzroczności, a stylem życia, dietą czy przebywaniem w świetle naturalnym.
Stres powoduje napięcie całego ciała, w tym mięśni zewnątrzgałkowych oka oraz skurcz akomodacji. Nadmierne spożywanie cukrów prostych i węglowodanów złożonych może powodować nadmierny wzrost gałki ocznej poprzez wysokie stężenie czynnika IGF-1.
Ruch na świeżym powietrzu i naturalne światło sprzyjają wzrostowi stężenia dopaminy w organizmie, która ma wpływ na regulację wzrostu gałki ocznej. Przy wysokim poziomie zapobiega jej nadmiernemu wzrostowi.
Zatem: jak dbać o wzrok dziecka?
Bardzo ważna jest regularna profilaktyka – badania wzroku raz w roku.
Odpowiednia ilość aktywności fizycznej – najlepiej min. 2h dziennie.
Dobre nawyki: przerwy co 20 min. podczas pracy wzrokowej z bliska, zwłaszcza podczas używania elektroniki.
Czas na regenerację, odpowiednia ilość jakościowego snu, dieta wysokobiałkowa bogata w warzywa i owoce.
Czytaj więcej: Jak dbać o oczy? 8 praktycznych wskazówek
Krótkowzroczność jest wadą wzroku, z którą w najbliższych latach będzie mierzył się cały świat. Szacuje się, że do roku 2050 połowa ludzi na świecie będzie krótkowzroczna. Niektórzy badacze podkreślają, że obecna sytuacja pandemiczna znacznie przyspieszy te prognozy.
Dbajmy o wzrok dzieci, aby zapewnić im dobry start i dobre widzenie przez kolejne lata życia.
